Tolga YARMAN, Prof. Dr.

Gazeteci Evrim Kepenek’in Soruları’na Yanıtlar / Nisan 2011

1- Nükleer reaktörler enerji dışında bir şey üretir mi?

Nukler atik uretirler... Ayrica Plutonyum uretebilirler, ancak yanmis yakittan plutonyumun siyrilmasi fevkalade zordur... Bizde kurulacak Rus nukleer reaktorlerinden uretilecek plutonyum, cok muhtemelen Rusya'ya goturulecektir...

2- Sizce Türkiye'nin nükleer santrale ihtiyacı var mı?

Oyle bir teknik zorunluluk yoktur. Isvicre ornegin bizim urettigimiz enerjiyle, bizim yaptigimizin uc katı daha cok is yapabilmektedir, ya da biz iste Isvicre'nin urettigi enerjiyle O'nun yaptigi isin ucte birini ancak yapabiliyoruz... Demek ki, ortalamada, urettigimiz enerjinin yarisiyla, yaptigimizi her isi yapabiliriz... Ya da bugun urettigimiz enerjiyle, enerji verimlilik tekniklerine agirlik vermemiz suretiyle, yaptigimiz isin iki katini yapabiliriz... Baska bir deyisle enerjimizi her sey bir tarafa cok savurgan kullaniyoruz... 

Türkiye açısından ve ekoloji açısından artıları ve eksileri nelerdir?

Ben hic bir artisini goremiyorum... Eksisi, nukleer reaktorler tikir tikir calisacak olsa dahi, coktur... Bir defa disa bagimlilik artacaktir... Borclanma artacaktir... Hele Akkuyu'ya, nukleer reaktor kurulmasi, turizmi bicecektir...

3- Çok saydıa kişi nükleer enerjiye karşı çıkıyor ancak hükümet sürekli olarak nükleer yapmakta kararlı oldukları yönünde açıklamalarda bulunuyor. Hükümetin bu tepkileri görmezden gelmesini neye bağlaıyorsunuz?

1. Ticarî karlar var.
2. Dis baskilar var.
3. Fanatizma var.
4. Hat safhada nukleer cehalet var. En kotusu budur, insanin bilmedigini bilmemesi...

4- Türkiye'de yapılması planlanan santraller denizlere de zarar verecek bu bağlamda sizce nükleer eliyle enerji üretmek yerine başka alternatifler üretilkebilir mi?

Bir tanesini yukarida soyledim... "Savurganligi" onlemek, bu bize simdiki enerjimiz kadar enerji kazandirir. Ikincisi hem hidrolik hem komur potansiyelimiz degerlendirilmeyi bekliyor. Ucuncusu, ruzgardir. Ruzgar potansiyelimiz cok yuksektir... 80 000 MW'a yani bugunku toplam kurulu gucun iki katina kadar cikabilecektir... (Türkiye’nin ilk ruzgar haritalarini 1970’lerin sonlarinda, Meteorolog Süreyya Öney ve Ögrencimiz B. Tekeş ile cizmis olmanin onurunu tasigimizi ifade etmeden geçemeyecegim.) Dorduncusu gunestir...  Ulkemiz, butun Guney Avrupa'nin gordugunun iki kati kadar gunes gormektedir... Turkiye daha 1984'te dikkatlere tasidigim bir tez cercevesinde, Avrupa'ya (gunesten suyun hidrolizi yoluyla oksijen ve hidrojen ele dip, hidrojeni pompalamak suretiyle) gunes enerjis ihrac edebilir... Ayrica bakin, 1970'lerde hemen neredeyse tek bir evin catisinda dahi gunes toplaclari yoktu... Simdi bilhassa guneyde, catisinda gunes toplaci olmayan ev yoktur.. Bu isinma ve sicak su eldesi icindir, bugun icin, ancak gunes enerjisinden hareketle elektrik uretiminin maliyeti, ayrica, sasirtici derecede dusmustur ve Turkiye gunes elektrigini er veya gec gundeme alabilecektir... Soz konusu olan, siyasi bir kararliliktir... Nihayet Turkiye'nin jeotermal potansiyeli goz ardi edilemez...

5- Akkuyu'da kurulacak santralde silahlanma kapsamı var mıdır?

Hic bir bicimde yoktur...

6- Japonya'daki patlamaların ardından hükümetin açıklamalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Cahilâne ve saygi ozurlu...

Halkın can güvenliği ile dalga geçiliyor gibi bir izlenim edindim kişisel olarak?

Cahil curetidir...

7- Sizce Akkuyu'ya nükleer santral kurulabilir mi ? Kuulabilirse ve kurulamazsa neden?

Kurulamayacaktir. Cok acik soyluyorum... Kurulsa calistirilamayacaktir... Kitabimin (Geçmilte ve Bugün Nükleer Enerji Tartışması, Okan Ünivesitesi Yayınları, 2011) Onsozu'ne bak lutfen...

8- Son olarak, sizin hükümete ve nükleer yanlılarına, karşıtlarına mesajınız nedir?

Ben nukleer enerji uretimine hic bir bicimde karsi olmadim... Nukleer holiganliga, arabesk nukleer takilanlara, nukleer fanatizmaya, nukleer maceraya, nukleer cahillige karsi oldum...

Siyasi iradenin verecegi akilci bir nukleer enerji kararina saygiliyim, yeter ki, O da baska turlu bir gelecek tasavvur edenlerin egilimlerine ve umutlarina saygili olsun...

Nukleer reaktor; Kitabim’da acikladigim esasen 1999'da Hukumet'e soyledigim cercevede Akkuyu'ya kurulamaz... Geriye Trakya'nin Karadeniz saihili ve Sinop kaliyor... Bence buralar da turizmi olumsuz etkiler, ayrica, riski buyuktur...

ÇED'in devre disi birakilmasini ayipliyorum...

Nukleer santral muhakkak yapilacaksa, Sevgili Ahmet Ercan ile onerdigimiz yerler sunlardir:

Yozgat, Beypazari, Nallihan, Gaziantep...

9- ve sizin eklemek istedikleriniz?

Allah hepimize akil fikir ihsan etsin...

Sunu da ekleyeyim... Bugun elimizde bulunan nukleer santrallerin guvenlikleriyle ilgili artik somut, ciddi bir olcumuz vardir; su ki, bu olcu onceki govenlik hesaplarini tam anlamiyla alt ust etmistir...

Yeryuzunde, halen kurulu, her biri Keban barajimiz'in gucunde yuvarlak 400 Reaktor vardir. Bunlardan 1. Three Mile Island (1979), 2. Cernobil (1986), 3. Fukusima'daki uc unite (2011), yani yuvarlak 4000 MW elektrik gucundeki reaktor hic akla hayale gelmemis kurgular cercevesinde kazaya ducar olmustur. Bu; 30 - 35 yilda her 100 reaktorden muhakkak birinin, bugune kadar aklimiza hic bir bicimde gelmeyen sureclerde, elden; hafsala disi maliyetlerle, kacabilimis olmasi demektir...

Sirklerde, her otuz senede bir, her yuz aslandan birinin bakicisini muhakkak yemesi, o arada, etraftaki celik kafesi kirip, seyircilere de olumcul zarar verebilmesi gibi bir resimdir, bu... Insanlarin butun su olup bitenlere ragmen nukleer reaktorleri istemesi mumkundur, istememesi de mumkundur... Nedir ki, dikkate getirdigim risk, bundan once aklimizdaki riskin 10 000 kat buyugu olarak tecelli etmis bir risktir... Karari, bilim adamlarindan istemeyin, siz verin... 

teşekkür ederim,


0 535 741 18 71